MOZART zijn laatste levensjaar

met bijzondere aandacht voor zijn Requiem

Informatie

Wolfgang Amadeus Mozart
overleed op 5 december 1791 in Wenen op 35-jarige leeftijd, één van de grootste muzikale genieën uit de geschiedenis van de mensheid. Als componist op het hoogtepunt van zijn carrière, als mens omgeven door raadsels, complottheorieën en intriges en bij zijn overlijden alweer bijna vergeten. Twee dagen na zijn heengaan begaf de begrafenisstoet zich naar de St. Marx-begraafplaats ten zuiden van Wenen. Joseph Deier, die een herberg langs de weg runde, vertelde hoe het tegelijkertijd regende en sneeuwde: ‘het was alsof de natuur boos was dat zo weinig mensen de componist op zijn laatste reis vergezelden: slechts enkele vrienden en drie vrouwen volgden de lijkwagen.’

Muziekliefhebbers en historici zijn nog steeds betrokken zijn bij de mysteries rondom Mozart’s overlijden

Het overweldigend succes van de drama-film ‘Amadeus’ (nu alweer bijna 40 jaar geleden in première gegaan) maakte nog eens duidelijk, ook in de 20^ste en 21^ste eeuw . Hij zelf heeft daar niet in de laatste plaats aan meegewerkt. Zo verklaarde hij vlak voor zijn dood, dat men hem vergiftigd had. Het laatste werk, waaraan hij op dat moment op zijn doodsbed aan werkte, was zijn Requiem (dodenmis). De opdracht was afkomstig van een mysterieuze man, die zijn identiteit niet prijs wilde geven. Mozart voorvoelde: dit was de dood zelf. Over de doodsoorzaak van Mozart wordt tot op de huidige dag gediscussieerd. Werd hij werkelijk het slachtoffer van vergiftiging en wie zouden dan de potentiële daders kunnen zijn geweest? Of zou hij toch een infectie met streptokokken hebben opgelopen? We volgen de laatste stand van zaken omtrent dit voortgaand onderzoek.

In twee colleges
gaan we ons in beeld en klank concentreren op de omstandigheden waarin Mozart zijn laatste levensjaar in Wenen en Praag heeft doorgebracht. Naast zijn Requiem, dat hij zelf niet meer kon voltooien, schreef Mozart in 1791 met een ongekende werkdrift onder andere nog het prachtige Ave Verum Corpus en zelfs twee complete opera’s: La Clemenza di Tito en Die Zauberflöte. Wij gaan ons echter vooral richten op de schoonheid van en de mystiek rondom de schepping en voltooiing van het Requiem. Dat het Requiem uiteindelijk voltooid werd, is te danken aan zijn oud-leerling en collega Franz Xaver Süszmayr, die het afgebroken compositieproject op aandringen van Mozart’s weduwe Constanze op zeker moment ter hand nam en de vocaal-instrumentale muziek completeerde, mogelijk nog aan de hand van schetsen van Mozart zelf. Maar het mysterie rondom zijn laatste en één van zijn meest geliefde composities zal waarschijnlijk nooit helemaal kunnen worden opgelost. Misschien ook maar beter. De muziek zelf spreekt immers tot ons in al haar schoonheid en pracht.

JanKlb